Ik heb bij HAVO 4 wiskunde B gedurende 4 weken geëxperimenteerd met taakgericht instructie. Je zou dat ook klassikale uitleg kunnen noemen, maar 'what 's in the name?'. De opzet van de uitleg, de verwerking, het oefenen heb ik vooraf bedacht. Op deze pagina zal ik dan proberen om de volgende vragen te beantwoorden:
Hoe waren de lessen opgezet?
Wat heeft het opgeleverd?
Is dit interessant genoeg om (bijvoorbeeld) volgend jaar in HAVO 4 voort te zetten?
Opzet in algemene zin
De gebruikelijk 'didactiek' bij HAVO 4 wiskunde B was om de leerlingen vooral zelfstandig te laten werken. We gebruiken getal en ruimte en het boek voorziet in uitleg, oefenopgaven, terugblik en gemengde opgaven. De uitleg is meestal heel geschikt om zelfstandig door te werken. In combinatie met het antwoordboekje (of de uitwerkingen) zouden leerlingen dit geheel in eigen tempo moeten kunnen doorwerken. In de les beantwoord ik dan (individuele) vragen, leg (af en toe) dingen in de les uit en op de website staat een samenvatting en voorbeelden.
Tijdens het experiment heb ik presentaties gemaakt, een handout, een selectie gemaakt van opgaven uit het boek en wekelijks (voor zover mogelijk) een deeltoets gegeven. Bij de uitleg heb ik geprobeerd de hoofdzaken op een rijtje te zetten, de dingen helder uit te leggen en te structureren. Instructie, maar ook verbanden, voorkennis en uitleggen waarom we dingen doen zoals we dat doen.
Leerlingen zijn over het algemeen te spreken over de uitleg en de resultaten. Het lijkt er op dat ze met minder tijd meer geleerd hebben. Het is nog niet helemaal zeker dat dit 'meer geleerd' ook zal beklijven. De leerstof in kleinere delen uitventen en dan toetsen zou kunnen leiden tot leren voor de toets, zonder dat dit leidt tot kennis en vaardigheden die wat langer blijven hangen. Eén van de leerlingen suggereerde al dat het misschien slim is om aan het eind toch een 'overall toets' te geven over het hele hoofdstuk. Dat is waarschijnlijk niet zo'n gek idee.
Bij wiskunde B spelen vaardigheden een belangrijke rol. Formules, vergelijkingen oplossen, machten, exponenten, logaritmen, differentieren, raaklijnen, enz. Daarbij speelt de voorkennis een grote rol. Maar hoe stevig is die voorkennis verankerd? Kunnen alle leerlingen (eenvoudige) vergelijkingen oplossen? Grafieken tekenen? Rekenen? Tijdens de uitleg kom je er heel snel achter waar er mogelijke hiaten zitten in de voorkennis. De kunst is natuurlijk om er op dat moment op in te spelen. Dan is er nog tijd om er iets aan te doen.
Ik vind dat er gedurende het experiment in de lessen veel beter werd gewerkt. Leerlingen zijn met wiskunde bezig, er wordt nagedacht, gepuzzeld en leerlingen helpen elkaar. De toets komt er al snel aan, dus uitstel is geen optie. Lessen waarin leerlingen met wiskunde bezig zijn? Dat is het idee, denk ik.:-)
Voortzetting
Uit de enquete:
Vraag 3
Denk je dat deze ‘andere aanpak’ bijvoorbeeld aan het begin van de 4e klas een verbetering zou kunnen zijn t.o.v. de normale gang van zaken?
Meer dan de helft van de leerlingen zegt in de enquete dat het mogelijkerwijs een nuttige methode zou kunnen zijn om daar in het begin van de 4e klas mee te starten. Op grond daarvan (en op grond van mijn eigen idee) ben ik van plan om daar volgens jaar aan het begin van het schooljaar mee door te gaan.
Ik heb op A. Opzet van de lessen al een aangepaste lesopzet gemaakt. Kort gezegd komt dat neer op expliciet aandacht te besteden aan de opgaven uit het boek, meer oefenen in het blokuur en na de toets reflecteren over opbrengsten, gang van zaken en de resultaten.
Vraag 4
Kun je van de verschillende onderdelen een beoordeling geven?
