Oude maten
Om eigenschappen te kunnen beschrijven kunnen we gebruik maken van meten, bijvoorbeeld het gewicht. De mens probeert zolang ons bekend is al om van alles te meten, lengtes, oppervlakken, inhouden en gewichten.
Iedere landstreek had zijn eigen maten. Die maten waren meestal aangepast aan de mogelijkheden om te meten. Zo was ooit een veelgebruikte lengtemaat 'uren gaans'. En als je slecht ter been was dan wist je wel dat 10 uren gaans voor jou misschien wel 15, 20 of misschien wel 30 uur lopen of strompelen kon zijn. Veel maten waren afgeleid van het menselijk lichaam. En ook daarin had iedere landstreek zijn eigen maten.
Opdracht 1 Voetmaat
Hoe lang is je eigen voet? En die van een medeleerling, en die van een van de tutoren? Nu zijn deze maten verdwenen en worden de kilometer, de meter, de centimeter enzovoorts gebruikt.
Je gaat een aantal van die oude lengtematen wat nauwkeuriger bekijken.
Je gaat met z'n drieėn de volgende tabel invullen. Ieder lid van het drietal heeft daarbij een eigen rol of taak.
Leerling 1 wordt gemeten
Leerling 2 meet
Leerling 3 noteert.
|
Oude maat |
in cm |
onderlinge relatie |
in cm bij leerling 1 |
onderlinge relatie bij leerling 1 |
|
Duim |
± 2,5 cm |
= 1/4 palm |
|
|
|
Palm |
± 10 cm |
= 4 duim |
|
|
|
Span |
± 20 cm |
= 8 duim = 2 palm |
|
|
|
Voet |
± 30 cm |
= 12 duim = 3 palm |
|
|
|
El |
± 70 cm |
|
|
|
|
Yard |
± 90 cm |
= 3 voet |
|
|
|
Vadem |
± 180 cm |
= 6 voet = 2 yard |
|
|
Opdracht 2:Relaties
Geef aan in hoeverre de onderlinge relatie bij de leerling overeenkomt met die tussen de oude maten.
Waar zie je afwijkingen?
Zie je die terug in de bouw van de leerling?
Omrekenen
Als je de verhouding tussen twee maten weet kun je daarna vrij eenvoudig de ene maat in de andere omzetten:
Opdracht 3: Tabellen
Vul deze tabellen verder in:
|
Duim |
-gedeeld door 4® |
Palm |
|
Duim |
-gedeeld door 5® |
Span |
|
4 |
|
1 |
|
5 |
|
1 |
|
6 |
|
|
|
8 |
|
|
|
12 |
|
|
|
15 |
|
|
|
20 |
|
|
|
42 |
|
|
|
95 |
|
|
|
95 |
|
|
|
|
|
28 |
|
|
|
45 |
|
|
|
3,5 |
|
|
|
22 |
Maak ook zo'n tabel voor: De Voet en de Yard en voor de Voet en de Vadem.
Voor oppervlakte, inhoud en gewicht bestonden vroeger ook allerlei verschillende maten. Als je zei: 100 roede land, 50 mud kolen of 40 pond vlees, wist iedereen meteen wat je bedoelde. Alleen kon het per plaats verschillen hoeveel je dan precies kreeg. In Engeland heeft men pas eind van de vorige eeuw heel veel van deze oude maten afgeschaft.
Opdracht 4: Oude en nieuwe maten
Zoek voor ieder van oppervlakte, inhoud, gewicht, vier verschillende oude maten.
Geef aan hoe je ze naar elkaar om kunt rekenen. Geef ook aan hoe je ze naar moderne maten voor oppervlakte, inhoud, dan wel gewicht om kunt rekenen.
Napoleon is degene geweest die heeft bepaald dat in alle landen die hij regeerde de oude maten moesten worden afgeschaft. Hij heeft het metriek stelsel met kilometer, meter, centimeter enzovoort, ingevoerd.
Napoleon is degene geweest die heeft bepaald dat in alle landen die hij regeerde de oude maten moesten worden afgeschaft. Hij heeft het metriek stelsel met kilometer, meter, centimeter enzovoort, ingevoerd.
Opdracht 5: Napoleon's argumenten
Geef minstens twee redenen die Napoleon kan hebben gehad toen hij in zijn hele rijk deze nieuwe maten invoerde.