Actueel
Archief
Culinair
Didactiek
Documentatie
Etalage
Formules
Fotoboeken
Functies
Geschiedenis
ICT
ICTauteur
Laatste nieuws
Lesmateriaal
Muziek
Natuur
Onderwijs
Ontspanning
Persoonlijk
Probleemaanpak
Proeftuin
Puzzels
Rekenen
Rekenmachines
Ruimtemeetkunde
Schoolwiskunde
Snippers
Systeem
Taal van de wiskunde
Vergelijkingen
Verhalen
WisFaq
WisKast




Transformaties van grafieken

Voorbeeld

Hoe maak je van de grafiek van $y = \sin (x)$ de grafiek van $y =  - 2 + 3 \cdot \sin \left( {\frac{{2\pi }}{6}\left( {x - 2} \right)} \right)$.

Uitwerking

$y = \sin (x)$

  • vermenigvuldigen met de factor $\frac{6}{{2\pi }}$ t.o.v. de $y$-as geeft:

$y = \sin \left( {\frac{{2\pi }}{6}x} \right)$

  • verschuif de grafiek $2$ naar rechts:

$y = \sin \left( {\frac{{2\pi }}{6}\left( {x - 2} \right)} \right)$

  • vermenigvuldig de grafiek met de factor $3$ t.o.v. de $x$-as:

$y = 3\cdot\sin \left( {\frac{{2\pi }}{6}\left( {x - 2} \right)} \right)$

  • verschuif de grafiek 2 omlaag:

$y =  - 2 + 3\sin \left( {\frac{{2\pi }}{6}\left( {x - 2} \right)} \right)$


Aanpak

Zoals je ziet werk je van 'binnen' naar 'buiten'. Je begint met de vermenigvuldiging t.o.v. de $y$-as. Dat is verreweg de lastigste transformatie en die heb je dan maar vast gehad.

Vermenigvuldigen met de factor p t.o.v. de y-as

  • Vervang $x$ in het functievoorschrift door $\frac{1}{p}x$.
  • In het functievoorschrift was $c=\frac{2\pi}{6}$ dus de factor is het omgekeerde $\frac{6}{2\pi}$.
  • Je kunt ook zeggen de periode is $6$, dus $c=\frac{2\pi}{6}$

Horizontale verschuiving met p

  • Vervang $x$ in het functievoorschrift door $x-p$ als je $p$ naar rechts verschuift.
  • In het functievoorschrift vervang je $x$ door $x-2$ omdat je $2$ naar rechts verschuift.

Vermenigvuldigen met de factor p t.o.v. de x-as

  • Vermenig het gehele functievoorschrift met de factor p.

Verticale verplaatsing met p

  • Tel bij het functievoorschrift de waarde van p op.

Spiegelen in x- of y-as

Je kunt ook spiegelen in de x- en y-as. Maar dat is 'eigenlijk' hetzelfde als vermenigvuldigen met een factor $-1$ t.o.v. de $x$-as respectievelijk vermenigvuldigen met de factor $-1$ t.o.v. de $y$-as.


Gebruik de standaardvorm

Soms staat het functievoorschrift in een andere vorm dan de standaardvorm die we steeds gebruiken. Het is dan handig om het functievoorschrift in de standaardvorm te schrijven:

  • $y = 4 + 5 \cdot \sin \left( {3x - 6} \right)$ wordt dan $y = 4 + 5 \cdot \sin \left( {3\left( {x - 2} \right)} \right)$.

Je kunt dan gemakkelijk de waarden van a, b, c en d bepalen.

$a=4$ dus de evenwichtsstand is $y=4$
$b=5$ dus de amplitude is $5$
$c=3$ dus de periode is $\frac{2}{3}\pi$
$d=2$ dus de verticale verplaatsing is $2$ naar rechts

q13219img1.gif


Opdracht 1

Geef aan hoe de grafiek van $f(x)=2-3\cdot\sin(3(x-1))$ uit de standaardgrafiek van $y=\sin(x)$ onstaat en geef de evenwichtsstand, de amplitude, de periode en de coördinaten van het beginpunt.


Opdracht 2

De grafiek van $g$ ontstaat uit die van $y=\sin(x)$ door eerst te vermenigvuldigen ten opzichte van de $y$-as met $\pi$, de grafiek $\pi$ naar links te verschuifen, daarna te vermenigvuldigen met de factor $\pi$ ten opzichte van de $x$-as en vervolgens de grafiek $\pi$ naar boven te verschuiven.

  • Stel een functievoorschrift van $g$ op.

©2004-2024 W.v.Ravenstein